اقتصاد دانش بنیان عبارت است از اقتصادهایی که مستقیما برپایه تولید، توزیع و استفاده از دانش و اطلاعات قرار دارند. در حقیقت این تعریف بیانگر حرکت از اقتصادی که مبتنی بر نیروی کار و سرمایه است بسمت اقتصادی است که ارزش دانش را بیش از دو عامل ذکر شده می داند.
مدلهای اولیه رشد اقتصادی برعوامل فیزیکی تولید مانند سرمایه فیزیکی و انسانی تاکید دارند. اما در مدلهای جدید اقتصادی، با گسترش مطالعات در حوزه سرمایه (سرمایه فیزیکی و انسانی)، بهره وری عوامل تولید بعنوان یک عامل بسیار مهم در رشد اقتصادی شناسائی شد. یکی از عوامل بسیار حائز اهمیت بر بهره وری، دانش می باشد. بنابراین می توان گفت استفاده از دانش سبب افزایش بهره وری و در نتیجه آن رشد اقتصادی حاصل می شود. در طول دوران زندگی بشر، همواره دانش از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. بگونه ا ی که در تمدنهای گذشته ارزش دانش و بهره مندی آنها از دانش، یک عامل مهم در قوام و ماندگاری تمدنها بوده است. لذا می توان دریافت که دانش و یا فعالیتهای مبتنی بر دانش قدمت طولانی داشته و محدود به سالها و یا قرن حاضر نیست.
بنگاه های دانش بنیان نگاه مدرن به کسب و کارها و بر مبنای دانش دارند.
اما ذکر این نکته مهم است که برداشت امروزه از مفاهیم دانش بنیان مرهون اندیشه های سولو (Solow, 1957) است. سولو اعتقاد داشت دانش بخشی از رشد بهره وری است که مانند سایر عوامل مانند نیروی انسانی و یا زمین، دیده نمی شود. مطالعات محققین بعدی مفاهیم مد نظر سولو را کاملتر نمود و در نتیجه ارزش دانش در رشد اقتصادی ملموس تر شد . فراگیری کلید واژه اقتصاد دانش بنیان بسبب گزارش مبسوط سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) در سال 1996 میلادی در بیان اهمیت و شاخص های آن بود. برطبق تعریف ارائه شده توسط این سازمان، اقتصاد دانش بنیان عبارت است از اقتصادهایی که مستقیما برپایه تولید، توزیع و استفاده از دانش و اطلاعات قرار دارند. در حقیقت این تعریف بیانگر حرکت از اقتصادی که مبتنی بر نیروی کار و سرمایه است بسمت اقتصادی است که ارزش دانش را بیش از دو عامل ذکر شده می داند. اثر دانش در رشد اقتصادی را می توان در چهار محور (آموزش و منابع انسانی، سیستم ابداعات، زیرساختهای اطلاعات و کارامدی دولت) مورد بررسی قرار داد. اما آنچه از مفهوم اقتصاد دانش بنیان و یا فعالیت های دانش بنیان که در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است از جهت تاکید بر سرمایه گذاری بیشتر در خلق دانش جدید و یا استفاده خلاقانه از دانش در حوزه های مختلف است. در اقتصاد دانش بنیان با افزایش نوآوری و خلاقیت در یک فعالیت اقتصادی (یا صنعتی) سعی می شود حداکثر کارایی و ارزش افزوده به دست آید. پارادایم اقتصاد دانش بنیان در حقیقت نقش هدایت سیاست گذاری را برای حاکمان و دولتها دارد و عامل بسیار مهم برای حرکت کشور بسمت توسعه علم و فناوری و در نتیجه اقتدار بین المللی است.
نظرات